De anticonceptiepil, vitamines en mineralen

‘De pil’ onttrekt vitamines en mineralen aan je lichaam.

Het is belangrijk je te realiseren dat medicijnen die chronisch worden genomen ervoor zorgen dat het aanbod aan micronutriënten – dit zijn vitamines en mineralen – in je lichaam kan veranderen.

Deze veranderingen zijn:

• Veranderingen in de samenstelling van je darmbacteriën en of veranderingen in de zuurgraad van de darminhoud. Hierdoor kan de opname van voedingstoffen in de darmen minder goed verlopen.
• Enzymen en transporteiwitteen voor afbraak en vervoer van de moleculen uit het medicijnen zijn niet meer beschikbaar voor lichaamseigen processen.
• Veranderingen in de uitscheiding van stoffen door je nieren, wateroplosbare B-vitamines worden bijvoorbeeld sneller uitgescheiden.
• De lever wordt gestimuleerd om meer enzymen te maken om de medicijnen af te breken, maar daarbij worden ook voedingsstoffen sneller uitgescheiden via de darm en de nieren.

Er zijn nog veel meer effecten bekend bij medisch specialisten en farmacologen, maar ik wil je niet vervelen met deze details. Deze blog is tenslotte bedoeld om praktische zaken uit te wisselen om te zorgen dat jij je gezonder gaat voelen.

‘De Pil’ is een vorm van medicatie die chronisch genomen wordt, dat wil zeggen langer dan een maand. Met de pil wordt de orale anticonceptiepil bedoeld, maar ook de vaginale ring en de anticonceptiepleister. Hoewel de laatste twee niet worden geslikt, zijn het wel hormonale anticonceptiemiddelen die bestaan uit oestrogenen en progestagenen (synthetische vormen van het hormoon progesteron) die bedoeld zijn om zwangerschap te voorkomen. Als deze synthetische hormonen in je lichaam aanwezig zijn laten ze je eierstokken denken dat er sprake is van een vroege zwangerschap. Daardoor houden de eierstokken dan op met werken. Maar ze beïnvloeden ook de aanvoer en beschikbaarheid van voedingsstoffen naar je lichaamscellen.

Als je last hebt van bijwerkingen van de pil zoals een slecht humeur, vermoeidheid en een matte stemming dan kan dat het gevolg zijn van de hormonen, maar zeker ook van een gebrek aan voedingsstoffen. In het bijzonder gaat het daarbij om de volgende vijf voedingsstoffen:

Foliumzuur

De pil verhindert de opname van foliumzuur in de darm en verhoogt de uitscheiding van foliumzuur via de urine. Foliumzuur is een essentiële voedingsstof voor onze cellen, voor cellen in het bloed, zenuwcellen en cellen van het immuunsysteem. Celvernieuwing is altijd afhankelijk van foliumzuur. Ook is foliumzuur essentieel om sommige schadelijke stoffen kwijt te raken zoals homocysteine (de uitleg daarvan staat verderop). Het is niet mogelijk om te veel foliumzuur binnen te krijgen. Als al je voorraadkastjes tot aan de rand gevuld zijn met foliumzuur wordt te veel uitgescheiden via de urine. Het is heel erg lastig om zoveel foliumzuur binnen te krijgen, vooral als we ons voedsel koken of anderszins met hitte bereiden. Foliumzuur houdt niet van hoge temperaturen. Dus kapotgekookte groenten leveren niet zoveel foliumzuur. Ook opgewarmde stamppot bevat – hoewel het heerlijk smaakt – ternauwernood nog foliumzuur. Via rauwe groenten of snel gewokte groenten krijg je meer foliumzuur binnen. Foliumzuur zit vooral veel in bladgroenten , in de natuurlijk vorm, deze heet ook wel folaat.

Extra informatie:

Als je zwanger wil worden in de nabije toekomst, zeg binnen nu en een jaar, dan is het zinvol om je foliumzuurvoorraad lekker vol te stoppen vóór de bevruchting. Op z’n laatst zou je daarmee 3 maanden eerder moeten beginnen.  Als je pas met foliumzuur gaat starten op het moment dat je een positieve zwangerschapstest hebt ben je te laat om aangeboren afwijkingen bij je baby te voorkomen. Afwijkingen zoals een open ruggetje of een lipspleet of open verhemelte. 

De vrouwen met de grootste kans op een foliumzuurgebrek en daardoor een grotere kans om een baby te krijgen met een aangeboren afwijking zijn:

• Tienermoeders, die hun foliumzuurvoorraad net helemaal opgebruikt hebben om zelf hun groeispurt te kunnen maken
• Vrouwen die heel snel na een bevalling opnieuw zwanger worden
• Vrouwen die langer dan 5 jaar de pil hebben gebruikt
• Als je de pil gebruikt dan heb je zo’n 400 microgram foliumzuur per dag extra nodig. Als je binnen een jaar zwanger wilt worden kun je beter zelfs 500 microgram foliumzuur per dag gaan gebruiken.

Nog meer extra informatie:

Ongeveer de helft van alle West-Europese mensen heeft problemen met het opnemen van synthetisch foliumzuur. Dit komt omdat ze door hun genen een beetje krakkemikkige foliumzuurreceptoren hebben. Natuurlijk foliumzuur of folaat of 5-mthf kan wel worden opgenomen, ook bij een krakkemikkige receptor. Synthetisch foliumzuur staat op een etiket van een supplement vermeld als foliumzuur of pteroyl(mono)glutaminezuur. 

Vitamine B6

Deze vitamine uit de B-groep wordt vaak aangeduid als de ‘manager van de eiwitstofwisseling’. Een van zijn vele taken is helpen bij de aanmaak van serotonine, het gelukshormoon dat ons kalmeert en zorgt voor een goed humeur, het zorgt dat depressie geen kans krijgt. Vitamine B6 is belangrijk bij aanmaak van energie in de lichaamscellen. Het is ook een bouwsteen voor de myeline-schede van de zenuwcellen en daarom een belangrijk vitamine voor ons centrale zenuwstelsel. Een tekort aan vitamine B6 kan leiden tot problemen met concentratie en kan zorgen voor geïrriteerdheid. Een flink tekort aan vitamine B6 kan slaapproblemen veroorzaken. Het is gewoonweg een onmisbaar vitamine. Het is een wateroplosbaar vitamine, te veel wordt uitgeplast. Als je de pil neemt heb je zo’n 5 tot 10 mg vitamine B6 per dag extra nodig. Een goede bron van vitamine B6 zijn zonnebloempitten.

Extra informatie:

In veel supplementen zit vitamine B6 in de vorm van pyridoxine, dit is de synthetische vorm van vitamine B6. Deze vorm wordt niet altijd goed opgenomen en kan leiden tot stapeling. Een overmaat aan deze vorm van vitamine B6 kan leiden tot bijwerkingen als zenuwpijn, verminderd gevoel en zenuwprikkeling. Als je stopt met de synthetische vorm van deze vitamine gaan deze bijwerkingen snel weer weg. Een natuurlijke vorm van vitamine B6 is P-5-P ofwel pyridoxaal-5-phophaat. Deze vorm wordt altijd goed opgenomen, deze kan ter nauwernood stapelen en teveel wordt makkelijk uitgeplast. In supplementen van een goede kwaliteit zit altijd P-5-P. 

Vitamine B12

Zonder vitamine B12 kunnen we geen ijzer opnemen in de rode bloedcellen. De aanmaak van bloed is slechts een van de vele belangrijke lichaamsfuncties waar vitamine B12 bij betrokken is. Vitamine B12 is ook heel belangrijk voor onze hersenen en voor de zenuwen. Als we ijzer niet goed genoeg kunnen opnemen, dan zullen de rode bloedcellen leiden onder een ijzertekort en ontstaat er bloedarmoede. Bij bloedarmoede kan je lichaam moeite hebben om voldoende zuurstof op te nemen in de longen en dit naar de cellen in je lichaam te transporteren. Gebruik aan zuurstof kan zorgen voor vermoeidheid, gebrek aan energie en voor irritatie.

In een wetenschappelijk onderzoek werd aangetoond dat vrouwen die de pil gebruiken een gemiddeld de helft lagere waarde hebben van vitamine B12 dan vrouwen die andere anticonceptie gebruiken. Neem je de pil dan heb je extra vitamine B12 nodig. Tot wel 5 microgram per dag meer.  Vitamine B12 wordt het beste opgenomen uit dierlijk voedsel zoals rood vlees, kokkels en andere schelpen, eieren en vis. Vrouwen die geen dierlijk voedsel eten moet extra goed oppassen om niet een tekort te krijgen.

Extra informatie

In veel supplementen zit vitamine B12 in de vorm van cyanocobalamine. Deze vorm wordt door een flink deel van de mensen niet goed verwerkt. Actieve vormen van vitamine B12: methylcobalamine en adenosylcobalamine worden doorgaans wel goed opgenomen, bijvoorbeeld via het mondslijmvlies. Ook het hydroxocobalamine dat kan worden toegediend via injecties wordt heel goed opgenomen. 

Homocysteïne

Foliumzuur, vitamine B6 en vitamine B12 zijn essentieel om homocysteïne te kunnen afbreken. Deze stof ontstaat bij de stofwisseling van eiwitten en wordt uitgescheiden via de nieren. Als homocysteïne te veel stapelt in je lichaam levert dat problemen op voor de bloedvaten. De binnenkant van bloedvaten raakt beschadigd, dat veroorzaakt op zijn beurt weer trombose, hart- en vaatziekten en herseninfarcten. In een wetenschappelijk onderzoek onder 90 gezonde vrouwen die de pil namen werden duidelijk (significant) verhoogde waarden aan homocysteïne gemeten. De controlegroep die anticonceptie zonder hormonen gebruikte had geen verhoging van homocysteïne.

Conclusie: de opname van foliumzuur, B6 en B12 verbeteren leidt niet alleen tot een beter humeur en betere slaap maar ook tot een lagere kans op trombose.

Zink

Dit sporenelement is een belangrijke c-factor (hulpstof) voor veel functies van het immuunsysteem, voor reparatie van cellen en voor wondgenezing. Binnen het hormonale systeem is zink belangrijk voor de schildklier. Tekort aan zink kan het ontstaan van type 2-diabetes versnellen. Zink is dus onmisbaar voor een goede gezondheid. Zink is ook belangrijk bij de productie van serotonine, het hierboven al genoemde ‘gelukshormoon’. Niet onbelangrijk voor veel vrouwen is dat tekort aan zink kan zorgen voor haaruitval, slechte groei van haar en nagels en huidproblemen.

Als je de pil gebruikt heb je zo’n 5 tot 10 mg zink per dag extra nodig. Zink zit van nature in haring, peulvruchten, zonnebloempitten, eieren.

Magnesium

Magnesium activeert zo’n 300 verschillende enzymen in ons lichaam. Het helpt de cellen bij de aanmaak van energie en zorgt voor een goede zenuwfunctie en spierontspanning. Het wordt vaak aangeduid als ‘antistress mineraal’ omdat het helpt bij de aanmaak van neurotransmitters. De stofjes waarmee je hersencellen met elkaar communiceren. Magnesium is ook een belangrijk bouwstof van de botten. Een tekort aan magnesium leidt tot spierkrampen, een slecht humeur, pijnlijke borsten maar het verergert ook de klachten die passen bij premenstrueel syndroom. Als je de pil gebruikt heb je zo’n 100 tot 300 mg per dag extra nodig. Magnesium zit van nature veel in (donker) groene groenten, noten en volkoren granen.

Extra informatie

In veel (goedkope) magnesiumsupplementen zit magnesiumoxide. Deze vorm van magnesium is uitstekend te gebruiken als laxeermiddel maar het wordt niet goed opgenomen in de darm. Een vorm die wel goed wordt opgenomen is magnesiumcitraat en nog beter opgenomen worden magnesiumbicglycinaat, magnesiumtauraat en magnesiumtreonaat.

Als je na dit verhaal schrik heb gekregen en wilt gaan stoppen met de pil, bedenk dan eerst welke andere vorm van anticonceptie je zou willen gaan gebruiken. Meer Engelstalige informatie vind je op www.fedupwiththepill.com

Informatie in het Nederlands vind je in ‘Hormoonbalans voor Vrouwen’ door Ralph Moorman en Barbara Havenith en ook in het boek Anticonceptie zonder Hormonen door Dorothee Struck. op http://www.anticonceptie-online.nl/voorlichtingsfolder.pdf

.

Literatuur:

Palmery M., Saranceno A et al. Oral contraceptives and changes in nutrional requirements. Eur Rev Med Pharmacol Sci, 17 (13): 1804-1813, 2013

Norouzi V et al, Effect of contraceptive therapy on homocysteïne and C-Reactive Proteïne levels in women, Anadolu Kardiol Derg 11 (8): 698-02

Ebrahimi E, et al. Effects of magnesium and vitamin b6 on the severity of premenstrual syndrome symptoms. J Caring Sci. 2012 Nov 22;1(4):183-9. 2012.

McArthur JO1, Tang H, Petocz P, Samman S. Biological variability and impact of oral contraceptives on vitamins B(6), B(12) and folate status in women of reproductive age. Nutrients. 2013 Sep 16;5(9):3634-45.