Bestrijden van een auto-immuunziekte

Er is een scala aan medicijnen die kunnen worden ingezet bij auto-immuunziekten. Van ontstekingsremmende geneesmiddelen zoals ibuprofen, voltaren en naproxen tot bijnierschorshormoon cortison. Maar ook medicijnen die de stoffen blokkeren die de witte bloedcellen gebruiken om met elkaar te communiceren. Zoals tumornecrose factor alfa. (TNFα). En ook medicijnen die specifiek bij één bepaalde auto-immuunziekte worden ingezet.

Voorbeelden zijn infliximab, adalimumab, certolizumab. Er komen elk jaar nieuwe (dure) medicijnen bij. Dat is een geluk, omdat mensen die vroeger onherroepelijk ernstige gevolgen zouden ondervinden van een auto-immuunziekte nu langdurig een goede levenskwaliteit behouden. Het nadeel van deze medicijnen is dat ze de werking van het immuunsysteem onderdrukken. Bij gebruik van deze middelen komt het dus vaker tot infectieziekten en ook neemt de kans op het krijgen van kanker toe.

Er is niet één soort medisch specialist tot wie je je kunt wenden bij een auto-immuunziekte. Er zijn reumatologen, immunologen, maagdarmleverartsen, huidartsen, neurologen, gynaecologen en endocrinologen die allen de auto-immuunziekten binnen hun eigen specialisatie bestrijden. Als je een keer één auto-immuunziekte hebt is er een kans van 30% om een volgende auto-immuunziekte te krijgen. Het kan dus voorkomen dat je voor wat eigenlijk een en dezelfde ontregeling van het immuunsysteem is, naar drie of vier verschillende medisch specialisten moet.

Zelf doen bij een auto-immuunziekte
Het is mogelijk om door middel van voedingsaanpassing de auto-immuunziekte af te remmen. De mate waarin mensen last ondervinden van hun ziekte kan daardoor afnemen. Deze voeding staat ook wel te boek als auto-immuun paleo. Er is zeer veel informatie over deze aanpak te vinden, helaas is er nog niet veel informatie in het Nederlands voorhanden. Op deze sites staat betrouwbare informatie: www.amymyersmd.com, www.thepaleomom.com, www.thyroidpharmacist.com, https://www.eetpaleo.nl/tips-trucs/aip-dieet/

Auto-immuun paleo in een notendop:
Je eet gedurende 4 tot 6 weken alleen maar (biologische) groenten, fruit, vis en gevogelte. Alle producten worden onbewerkt en vers aangeschaft, ze worden door jezelf bereid. Bijzonder gunstig voor je immuunsysteem zijn gefermenteerde groenten en vruchten (zoals zuurkool, gefermenteerd wortelsap, waterkefir) en bouillons getrokken van botten.
Je laat alle voedingsmiddelen weg die het immuunsysteem uitlokken tot actie: dit zijn granen (gluten), zaden, peulvruchten, noten en alle planten die behoren bij de nachtschades (aardappelen, tomaten, paprika, rode pepers, aubergines). Dierlijke producten om te vermijden zijn: zoogdiervlees, zuivel en eieren. De plantaardige voedingsmiddelen hebben allemaal te maken met voortplanting van planten. Deze voedingsmiddelen beschermen zich daarom noodzakelijkerwijs tegen vraat, door het immuunsysteem van degene die hen wil opeten aan te vallen. Eieren en zuivel (melk) hebben te maken met voortplanting van diersoorten. Zoogdieren hebben een ander celoppervlak (glycokalix) dan mensen, zoogdieren hebben Neu5gC en mensen Neu5gA. Daarom kan vlees van zoogdieren herkend worden als lichaamsvreemd en daardoor een immuunreactie uitlokken. 

Het is raadzaam om je bij een dergelijke aanpak te laten begeleiden door een voedingsdeskundige met kennis van zaken. Dit zijn orthomoleculaire diëtisten of natuurdiëtisten. De meeste mensen merken bij een dergelijke aanpak al na twee weken een verbetering van hun klachten. Na 4 tot 6 weken is er doorgaans een zeer duidelijk effect merkbaar. Daarna begin je weer heel voorzichtig en met beleid voedingsmiddelen toe te voegen aan wat je eet. Een keer peulvruchten en vervolgens observeer je 3 dagen wat het effect is van het voedingsmiddel op je klachten. Na enkele dagen kun je dan bijvoorbeeld een zaad als zonnebloempitten proberen. Gaat dit allemaal goed, dan kun je eens uitbreiden met een notensoort. Of met een tomaat. Voedingsmiddel voor voedingsmiddel wordt zo uitgeprobeerd. Nooit worden twee nieuwe voedingsmiddelen tegelijk geïntroduceerd. Glutenhoudende granen, melkeiwit en eiwit van eieren blijven voor de meeste mensen met een auto-immuunziekte een belangrijke trigger en moet men blijven vermijden. Deze voedingsaanpassing is drastisch en het lijkt moeilijk om het vol te houden. De meeste mensen met auto-immuunziekten die zo gaan leven vinden het echter meer dan de moeite waard, omdat hun klachten vaak sterk verbeteren.

Omgang met stress
Stressfactoren zijn niet altijd te vermijden of te omzeilen. Wat wel mogelijk is, is het flexibel leren omgaan met stress. Bewezen werkzaam op dit terrein zijn de toepassing van body-mindtechnieken als yoga, mindfulness, tai chi, chi neng, nia technique of meditatie. De cortisolaanmaak komt ook meer in balans als stimulerende middelen als koffie en alcoholische dranken slechts in geringe mate worden gebruikt. (niet meer dan 1 kop koffie per dag, niet meer dan 1-2 glazen wijn per week).

Onderzoek naar schimmels en gisten
Een dergelijk onderzoek kan worden gedaan in de ontlasting. Je kunt je bij een vermoeden van een dergelijk infectie het beste wenden tot een functioneel arts, natuurarts of orthomoleculair arts of therapeut die ervaring heeft met de interpretatie van dergelijk onderzoek. Als er een schimmelinfectie of overmatige groei van candida in de darm is vastgesteld kan dit worden bestreden met geneesmiddelen zoals Nystatine. De behandeling kan ondersteund worden met voedingsaanpassing (weglaten van toegevoegde suikers) en met supplementen. Ook is het mogelijk om dit onderzoek breder te trekken, de werking van het immuunsysteem in de darm kan onderzocht worden en de samenstelling van bacteriën in de darm kan bekeken worden. Een onbalans kan door middel van voedingsaanpassing en tijdelijke inzet van supplementen zoals pro- en prebiotica verbeteren.

Vermijden hormoonverstorende stoffen en toxines
Houd je hormoonverstorende stoffen zoveel mogelijk van het lijf. Eet biologisch. Smeer niets op je huid dat conserveringsmiddelen bevat zoals parabenen. Gebruik uitsluitend shampoo, conditioner, crèmes, zonnebrandmiddelen en make-up zonder deze stoffen. Eet en drink zo min mogelijk producten die in plastic geseald zijn. Warm helemaal nooit iets op in een plastic verpakking.

Laat een onderzoek doen naar intoleranties op voedingsmiddelen
Intoleranties zijn reacties van het immuunsysteem om voedingsmiddelen met z.g. IgG antistoffen. Dit is niet hetzelfde als een allergische reactie. Bij een allergische reactie kun je het benauwd krijgen door zwelling van slijmvliezen die in contact komen met een voedingsmiddel. Deze reactie treedt binnen zeer korte tijd op. Of er ontstaat netelroos of jeuk op de huid. Een intolerantie laat zich pas veel later merken en geeft meestal een subtielere reactie. Drie dagen na het eten van een voedingsmiddel waarvoor een intolerantie bestaat kunnen reacties optreden of symptomen toenemen zoals brijige ontlasting, gewrichtsklachten, hartkloppingen, concentratiestoornissen, vermoeidheid, hoofdpijn, gewichtstoename.  De meest betrouwbare manier is een bloedonderzoek. Tot anderhalf jaar nadat je voor het laatst een voedingsmiddel hebt gegeten waar je intolerant voor bent, kunnen antistoffen worden aangetoond in je bloed. Soms zijn de antistoffen al na enkele weken verdwenen. Herintroductie van voedingsmiddelen na een strikte auto-immuun paleo periode kun je het beste doen op geleide van een intolerantietest.

Erfelijke factoren
Deze zijn op zichzelf niet te beïnvloeden. Een gen is de hardware van je systeem, daar word je mee geboren en daar heb je het mee te doen. Echter de software die de genen bestuurd, kan wel zorgen voor een betere werking van bepaalde onhandige genen. Software kan onder andere worden bijgestuurd door voeding en suppletie.

Supplementen
Alleen een therapeut of arts die bekend is met een complementaire aanpak bij auto-immuunziekte kan persoonlijk advies geven over suppletie die (tijdelijk) kan worden ingezet om tot een snellere verlichting van symptomen te komen. Vaak worden er (bloed)testen gedaan om relatieve tekorten vast te stellen. Middelen die veilig kunnen worden ingezet door patiënten met auto-immuunziekten zijn:
– Vitamine D in een ruime dosis. Deze vitamine speelt een belangrijke rol bij het reguleren van het evenwicht tussen aangeboren en verworven immuunsysteem. Dit is minimaal 2000 i.e., ofwel 50 microgram per dag. Op geleide van bloedonderzoek is een hogere dosis vaak zinvol, tot wel 1 microgram = 40 i.e. per kilo lichaamsgewicht per dag.
– Vitamine K2. Deze vitamine speelt een belangrijke rol bij het reguleren van ontstekingen. Deze vitamine moet niet gebruikt worden als er bloedverdunners geslikt worden. Normaliter is veilige dosis 100 microgram per dag. Op advies van een arts kunnen tijdelijk veel hogere dosis worden gebruikt.
– Visolie. Omega 3 vetzuren spelen een belangrijke rol bij het reguleren van de werking van het immuunsysteem. Eet twee keer per week vette vis of gebruik gezuiverde visolie, 1 tot 3 gram per dag.
– Een goede multivitamine, liefst met actieve B-vitamines (P-5-P in plaats van pyridoxine als vitamine B6; 5-MTHF of folaat in plaats van foliumzuur; methylcobalamine en adenosylcobalamine in plaats van cyanocobalamine als vitamine B12). Een multivitamine preparaat van een kwaliteitsmerk verdient de voorkeur. Dus liever geen ‘huismerk’ producten. In een kwaliteitsmerk zitten beter opneembare organische verbindingen van sporenelement. Op het etiket staat dan bijvoorbeeld zinkmethionine of seleniummethionine in plaats van zink of selenium en chroompicolinaat in plaats van chroom.
– Een goed merk probiotica. Deze herken je eraan dat op het etiket niet alleen het aantal lactobacillen of bifidobacterien staat, maar ook dat er voldoende aantallen bacteriën in het middel zitten (minimaal 3 miljard bacteriën per keer), dat er meerdere stammen bacteriën in zitten (2, 3 of meer) en dat er ook de stammen bij staan met afkorting en een getal. Bijvoorbeeld lactobaccilus acidophilus LA-14 en bifidobacterie longum BI-05.